Κριτική: Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι

Όταν η λογοτεχνία ανεβαίνει στο σανίδι… Κριτική Σπύρος Δευτεραίος

Το 1987 γίνεται πρεμιέρα του έργου "Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι" στη Nanterre από τον Patrice Chereau. Το έργο αυτό παίχτηκε στη συνέχεια σε πέντε ηπείρους. 

Το 2012 εκδόθηκε το βιβλίο του Μπερνάρ Μαρί Κολτές «Στη μοναξιά των κάμπων με βαμβάκι» που φέτος παίζεται στο θέατρο Cartel. Η έκπληξη έρχεται από τον σκηνοθέτη, τον Κώστα Ζάπα, έναν κινηματογραφικό ως επί το πλείστον δημιουργό, ιδιαίτερο, διαφορετικό, σχεδόν avant garde. Ίσως η πιο κλασική περίπτωση δημιουργού που στο εξωτερικό χαίρει εκτιμήσεως και στη χώρα μας αγνοείται.

Η ιστορία ή για να είμαστε ακριβοδίκαιοι το λεκτικό παιχνίδι ενός ντίλερ με έναν πελάτη είναι ένα εγκεφαλικό παζλ λογοτεχνικής γραφής, που όμως στο θεατρικό σανίδι χρειάζεται διαφορετική προσέγγιση. Γιατί άλλο η λογοτεχνία, άλλο ο κινηματογράφος, άλλο το θέατρο, άλλο η τηλεόραση. Αυτό για κάποιους  «ημιμαθείς» ή «αδαείς» που τα συγκρίνουν.

Όσοι έχουν μελετήσει τη φιλμογραφία του Κώστα Ζάπα , θα έχουν προσέξει ότι ναι μεν έχει ένα διαφορετικό στυλ, όμως δεν παύει να ρίχνει το βάρος στους ήρωες του. Γι’ αυτό και είναι και σκηνοθέτης ηθοποιών (κάτι που στο εγχώριο σινεμά δεν είναι το μεγάλο φόρτε)

Έτσι εδώ το κέντρο βάρους πέφτει στους δύο ηθοποιούς της παράστασης: τον Δημήτρη Γεωργαλά και τον Θάνο Κώτση, ή σύμφωνα με τους ρόλους τους στον πελάτη και στον ντίλερ. Αν και κάποια στιγμή στην πορεία οι ρόλοι χάνονται και μπερδεύονται. Αυτό σαφώς είναι ένα από τα συν της παράστασης και εκεί κερδίζει. Με λιτά μέσα που παραπέμπουν στο ασκητικό θέατρο, οι δύο άντρες κυριάρχησαν πάνω στη σκηνή του θεάτρου, δικαιώνοντας τον σκηνοθέτη για την επιλογή τους.

Είναι μία παράσταση εναλλακτική, διαφορετική, ενώ το κείμενο του Κολτές ρέει αγγίζοντας το θεατή ξυπνώντας συναισθήματα και σκέψεις.

Απόσπασμα…

Αν βαδίζετε έξω, αυτήν την ώρα και σ' αυτό το μέρος, είναι επειδή ποθείτε κάποιο πράγμα που δεν έχετε, κι αυτό το πράγμα, εγώ μπορώ να σας το προμηθεύσω· διότι αν είμαι σ' αυτή τη θέση πολύ περισσότερο χρόνο πριν από σας και για πολύ περισσότερο χρόνο από σας, κι αν ακόμη αυτήν την ώρα που είναι η ώρα των άγριων σχέσεων ανάμεσα στους ανθρώπους και τα ζώα δεν με διώχνει από δω, είναι επειδή έχω αυτό που χρειάζεται για να ικανοποιώ τον πόθο που περνά μπροστά μου, κι αυτό είναι σαν ένα βάρος που πρέπει να το ξεφορτώσω πάνω σ' οποιονδήποτε, άνθρωπο ή ζώο, που περνά από μπροστά μου.
Γι' αυτόν τον λόγο σας πλησιάζω, παρά την ώρα που είναι η ώρα όπου κανονικά ο άνθρωπος και το ζώο ρίχνονται άγρια ο ένας πάνω στον άλλο, πλησιάζω, εγώ, εσάς, με τα χέρια ανοιχτά και τις παλάμες στραμμένες προς εσάς, με την ταπεινότητα εκείνου που προτείνει απέναντι σ' εκείνον που αγοράζει, με την ταπεινότητα εκείνη που κατέχει απέναντι σ' εκείνον που ποθεί. […]
[…] Λοιπόν μη μου αρνείσθε να μου πείτε το αντικείμενο, παρακαλώ, του πυρετού σας, του βλέμματός σας πάνω μου, τον λόγο, να μου τον πείτε· και αν το ζήτημα είναι να μην πληγώσετε καθόλου την αξιοπρέπειά σας, ε λοιπόν, πείτε τον όπως τον λέμε σ' ένα δέντρο, ή μπροστά στον τοίχο μιας φυλακής, ή μέσα στη μοναξιά ενός κάμπου με βαμβάκι όπου κάνουμε τον περίπατό μας, γυμνοί, τη νύχτα· να μου τον πείτε χωρίς καν να με κοιτάξετε. Διότι η μόνη αληθινή ωμότητα αυτής της ώρας του λυκόφωτος όπου στεκόμαστε και οι δύο δεν είναι ότι ένας άνθρωπος πληγώνει τον άλλον, ή τον ακρωτηριάζει ή τον βασανίζει, ή του ξεριζώνει τα μέλη και το κεφάλι, ή έστω τον κάνει να κλάψει· η αληθινή και τρομερή ωμότητα είναι εκείνη του ανθρώπου ή του ζώου που καθιστά ημιτελείς τον άνθρωπο ή το ζώο, που τους διακόπτει σαν αποσιωπητικά στη μέση μιας φράσης, που τους αποστρέφεται αφού προηγουμένως τους έχει κοιτάξει, που κάνει, το ζώο ή τον άνθρωπο, μία πλάνη του βλέμματος, μία πλάνη της κρίσεως, μία πλάνη, σαν ένα γράμμα που το έχουμε αρχίσει και βάναυσα το τσαλακώνουμε αμέσως μόλις γράψαμε την ημερομηνία. 

Πληροφορίες
Cartel (Κεντρική Σκηνή)

Αγ. Άννης & Μικέλης 4, Βοτανικός
Τηλ.: 6939898258

Παραστάσεις: Δευτέρα., Τρίτη 21.00 .

Διάρκεια: 75'