Κριτική παράστασης: Ιούλιος Καίσαρ στο Θέατρο Τέχνης

«Ο δειλός πεθαίνει πριν από το θάνατό του πολλές φορές. Ο άντρας ο γενναίος δοκιμάζει ένα θάνατο μονάχα. Από όσα θαύματα έχω ως τώρα ακούσει, το πιο περίεργο απ' όλα είναι για μένα το πώς φοβούνται οι άνθρωποι - ενώ ξέρουν πως ο θάνατος, που 'ναι τέλος βέβαιο για όλους, θα 'ρθει, σαν είναι η ώρα να 'ρθει».

Ιούλιος Καίσαρας

Κριτική Από τη Βίκυ Διαμάντη

Το συγκεκριμένο έργο του Σαίξπηρ υπολογίζεται ότι γράφτηκε γύρω στο τέλος του 1598 με αρχές του 1599. Αν και ο τίτλος του έργου αναφέρεται στο μεγάλο Ρωμαίο Αυτοκράτορα Ιούλιο Καίσαρα, τα κεντρικά πρόσωπα της τραγωδίας είναι ο Βρούτος, ο Κάσσιος και ο Μάρκος Αντώνιος. Οι δύο πρώτοι οργανώνουν και εκτελούν εν ψυχρώ, μαζί με αρκετούς ακόμη συνωμότες, τον Ιούλιο Καίσαρα με 23 μαχαιριές. Και όλα αυτά στο όνομα της Δημοκρατίας. Ίσως του πρώτου προβληματισμού που τίθεται στο έργο, με τη ρητορική περί Δημοκρατίας και τη σημασία που αποδίδουν οι μορφές σε αυτή. Στη συνέχεια ο Μάρκος Αντώνιος παίρνει τους πολίτες με το μέρος του και ανατρέπει τα σχέδια των συνωμοτών. Με τους λόγους του καταφέρνει να οργίσει τους πολίτες, οι οποίοι τρέπουν τους συνωμότες σε φυγή. Μετά μεγάλη μάχη, αρκετοί αυτοκτονούν και κάποιοι συλλαμβάνονται από το στρατό του Αντώνιου και του Οκτάβιου. Ο Βρούτος δίνει τέλος στη ζωή του. Σύμφωνα με τη μελέτη του Burke πάνω σε αυτό το θεατρικό κείμενο, το δράµα που διαδραματίζεται επί σκηνής αποτελείται από επτά στιγµιότυπα τα οποία συνδέονται μεταξύ τους. Αυτό συμβαίνει επειδή το σύνολο του προξενείται, άµεσα ή έµµεσα, από τη γλώσσα και την αρνητική επιβολή. Τα κυρίαρχα στιγµιότυπα είναι: Άρνηση, Ιεραρχία, Ενοχή, Tαπείνωση, Kατατρεγµός, Kάθαρσις, και Λύτρωση. Ο συσχετισμός ανάμεσά τους πραγματώνεται μέσω της γλώσσας µε την οποία εισάγει την αρνητική επιβολή στις ανθρώπινες σχέσεις. Η ιεραρχία, επίσης, βιώνεται από τον άνθρωπο ως ένα είδος συµβολαίου, όμως οι άνθρωποι δεν μπορούν εκ των πραγμάτων να τηρήσουν όλους τους όρους αυτής της σύμβασης, µε αποτέλεσµα την ανυπακοή. Έτσι δημιουργείται η ενοχή που οδηγεί στην κάθαρση. Μέσω της ταπείνωσης και του κατατρεγμού έρχεται η λύτρωση.

Ο Σαίξπηρ στο συγκεκριμένο έργο –που δεν είναι από τα πλέον δυνατά του- ακολουθεί όλα τα στάδια του δράματος.

Η κοινωνική αντιπαλότητα, η αγάπη για την εξουσία, η ρητορική της πειθούς πρωταγωνιστούν κορυφώνοντας ένα δράμα που οδηγεί όλους τους πρωταγωνιστές του στη διάλυση και την καταστροφή, αποδίδοντας όμως κοινωνική κάθαρση.

Η παράσταση «Ιούλιος Καίσαρας» στο Θέατρο Τέχνης στη Φρυνίχου έκανε πρεμιέρα πριν από λίγες μέρες και αυτό που εύκολα διακρίνεται είναι το μεράκι και το φιλότιμο των συντελεστών της. Επίσης είναι έντονο το διαδραστικό στοιχείο με το κοινό, που ξεκινάει ήδη έξω από το θέατρο με ένα pre show από νεαρούς σπουδαστές του Θεάτρου Τέχνης οι οποίοι δημιουργούν μία ατμόσφαιρα αρχαίας αγοράς, εκεί όπου ακούγονταν και συζητιούνταν όλες οι απόψεις, οι σκέψεις και οι προβληματισμοί των πολιτών. Με αυτό τον τρόπο οι θεατές μπαίνουν αμέσως στο νόημα της παράστασης και συμμετέχουν δημιουργικά.

Το κείμενο του Κ. Καρθαίου (Κλέανδρος Λάκων) είναι γεμάτο ζωηρές φράσεις και αποτελεί μία ενδιαφέρουσα απόδοση του πρωταρχικού κειμένου. Εδώ το διασκευάζουν οι Ρένος Χαραλαμπίδης, Νατάσα Τριανταφύλλη, Έλενα Τριανταφυλλοπούλου κρατώντας τις βασικές του δομές.   

Η σκηνοθεσία από τη Νατάσσα Τριανταφύλλη, η οποία εφαρμόζει πρωτότυπες και καινοτόμες σκηνοθετικές φόρμες, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Τόσο το διαδραστικό δρώμενο που προηγείται της παράστασης και εκτυλίσσεται στη Φρυνίχου, η επιλογή να ακολουθήσει το πρότυπο του Global Theater τοποθετώντας την παράσταση μέσα στο χώρο του θεάτρου με μία κυκλική διάταξη, το παιχνίδι με τις σκιές και τους φωτισμούς, η επιβλητική μουσική υπόκρουση.

Ο Ρένος Χαραλαμπίδης υπηρετεί με αφοσίωση τις επιταγές της σκηνοθεσίας και τις απαιτήσεις των ρόλων του, δημιουργώντας εικόνες και δίνοντας στις μορφές το δικό τους χαρακτήρα. Μία μικρή ένσταση, ίσως θα έπρεπε οι ρόλοι να μοιράζονται με κάποιον άλλο ηθοποιό γιατί εύλογα ένα τόσο μεγάλο σε έκταση κείμενο με βαθιά νοήματα, ειδικά όταν καλείται ένας να το υπηρετήσει, εξαντλεί και δεν αφήνει πολλά περιθώρια στον ηθοποιό για να προλαβαίνει να μπει στις διαφορετικές ψυχοσυνθέσεις με άνεση. Οι ερμηνείες του ωστόσο ήταν εξαιρετικές.

Η πρωτότυπη μελωδία από τον Ludovico Einaudi και τα κρουστά από τον Πέτρο Κούρτη έδιναν χαρακτήρα στην παράσταση. Ίσως σε κάποιες στιγμές η ένταση των κρουστών ήταν τέτοια που σκέπαζε την ομιλία των ηθοποιών και ο Πέτρος Κούρτης χρειάζεται να δώσει μεγαλύτερη ένταση στη φωνή του γιατί ο θεατής δυσκολεύεται να ακούσει το λόγο του.

Τα κουστούμια από την Ελένη Τσάμη λιτά, χωρίς κάτι ιδιαίτερο, αφήνουν το περιθώριο να μην αποσυντονίζεται ο θεατής από τον ρητορικό λόγο της παράστασης.

Σημαντική η παρουσία των νέων ηθοποιών (Στεφανία Σαμαρά, Κόκκαλης Απόστολος , Μιχαήλ Μελίσσης , Αντώνης Σανιάνος, Αλέξανδρος Σκουρλέτης , Κωνσταντίνος Τσίτσιος , Βασίλης Φακανάς, Αντώνης Χρήστου) που έδωσαν τον καλύτερό τους εαυτό και ιδιαίτερο χρώμα. Ενδιαφέρον και το κινησιολογικό μέρος της παράστασης και πολύ σωστά δουλεμένο.

Οι φωτισμοί από τον Σάκη Μπιρμπίλη έξοχοι, δημιουργούν ατμόσφαιρες και ψευδαισθήσεις που εξυπηρετούν την εξέλιξη του δράματος.

Εν ολίγοις είναι μία παράσταση που ο θεατής απολαμβάνει καθώς αποτελεί μία ξεχωριστή θεατρική εμπειρία που αρμόζει να παίζεται σε ένα χώρο σαν το Θέατρο Τέχνης. Έχει ειδικό ενδιαφέρον και αφήνει μία πολύ όμορφη αίσθηση.      

«Kι αν αυτός ο φίλος ρωτήσει γιατί ο Bρούτος σηκώθη κατά του Kαίσαρα, τούτη είν’ η απάντησή µου: Όχι γιατί αγαπούσα τον Kαίσαρα λιγότερο, παρά γιατί αγαπούσα τη Pώµη περισσότερο».

Βρούτος

Ταυτότητα παράστασης

Μετάφραση: Κ. Καρθαίος

Κείμενο Παράστασης (πάνω στην μτφρ. Κ.Καρθαίου): Ρένος Χαραλαμπίδης, Νατάσα Τριανταφύλλη, Έλενα Τριανταφυλλοπούλου,

Σκηνοθεσία – Σκηνικοί Χώροι: Νατάσα Τριανταφύλλη

Πρωτότυπη Μελωδία: Ludovico Einaudi

Δραματουργική επεξεργασία: Έλενα Τριανταφυλλοπούλου

Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη

Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης

Βοηθός Σκηνοθέτη-Υπεύθυνη παραγωγής: Μαρία Κακάρογλου

Φωτογράφος: Λάμπρος Ρουμελιωτάκης

Σχεδιασμός Αφίσας: Souldesign Studio

Ερμηνεία: Ρένος Χαραλαμπίδης

Μουσική- Κρουστά- Λούκιος: Πέτρος Κούρτης

Συμμετέχουν οι:  Στεφανία Σαμαρά, Κόκκαλης Απόστολος , Μιχαήλ Μελίσσης , Αντώνης Σανιάνος, Αλέξανδρος Σκουρλέτης , Κωνσταντίνος Τσίτσιος , Βασίλης Φακανάς, Αντώνης Χρήστου